به حال فردی را که دچار تشنج شده است، از نزدیک دیدید؟ آیا خودتان این تجربه نفس گیر را در طول زندگی‌تان تجربه کردید؟ تشنج عصبی چیست؟ زمانی که یک اختلال الکتریکی ناگهانی در مغز به وجود می‌آید که قابل کنترل کردن نیست، رفتار، حرکات، یا احساسات و آگاهی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد که فرد آن را با تشنج نشان می‌دهد. تشنجی که بیشتر از ۵ دقیقه طول بکشد، نیاز به اورژانس پزشکی دارد. اما بیشتر تشنج‌ها ظرف ۳۰ ثانیه پایان پیدا می‌کنند. در ادامه این مطلب همراه ما باشید تا به بررسی این بیماری و درمانش بپردازیم.
بیماری تشنج چیست؟
مغز از میلیون‌ها نورون تشکیل شده که وظیفه حمل و انتقال پیام‌های عصبی را به عهده دارند. زمانی که فعالیت‌های این نورون‌ها به طور ناگهانی تغییر می‌کند، یک جرقه الکتریسیته مثل رعد و برق بین این نورون‌ها ایجاد می‌شود که حالت و رفتار فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد که این تاثیر را به وسیله تکان دادن یا لرزش بدن نشان می‌دهد.
تشنج‌های خفیف هم می‌تواند یک مشکل مهم پزشکی باشد که نادیده گرفتن آنها، می‌تواند منجر به مشکلات بزرگتری شود. عوامل مختلفی سبب این اختلال ناگهانی می‌شود. از جمله تب بالا، آسیب به سر، مصرف دارو یا بیماری خاص. اما افرادی که تشنج‌های تکراری را در این اختلالات مغزی تجربه می‌کنند، منجر به بیماری صرع هستند. البته میتوان این بیماری را کنترل و تا حد زیادی بهبود بخشید.
بیشتر بخوانید: درد نوروپاتیک چیست؟ و دیسک کمر چیست؟
انواع تشنج
انواع تشنج با توجه به محلی که در مغز دچار اختلال می‌شود به دو دسته تقسیم می‌شود: تشنج عمومی و تشنج کانونی.
-
تشنج عمومی
اگر سلولهای عصبی در دو طرف مغز درگیر شوند و اختلال ایجاد کنند، منجر به اسپاسم عضلانی یا سیاه شدن چشم و یا زمین خوردن فرد می‌شود. اغلب افرادی که تشنج را تجربه می‌کنند، عموما تشنج آنها از یک نوع آغاز شده و به نوع دیگری تبدیل می‌شود. حملات تونیک کلونیک، صرع کوچک و آتونیک از جمله نمونه‌های تشنج عمومی هستند. تشنج در خواب نیز نوعی تشنج عمومی است. برای درمان تشنج در خواب، این مورد را با اختلال در خواب اشتباه نگیرید.
-
تشنج کانونی
این تشنج‌ها، در قسمت‌هایی از مغز فعال می‌شوند و می‌توانند تاثیرات جسمی یا عاطفی ایجاد کنند. در واقع در این زمان شما ممکن است چیزهایی را حس کنید، که در آنجا نیستند. ۶۰ درصد افراد مبتلا به صرع، این نوع تشنج را تجربه می‌کنند. گاهی اوقات این اختلال با بیماری روانی یا اختلالات عصبی دیگر اشتباه گرفته می‌شود.
مهمترین عوامل و علت تشنج چیست؟
این عارضه علائم مشخص و دقیقی ندارد و با توجه به نوع تشنج، در افراد متفاوت است. برای مثال یک حمله ناگهانی در برخی افراد به صورت خیره شدن به یک نقطه و در برخی دیگر با انقباض شدید عضلات و لرزش اندام‌ها همراه است. نکته‌ای که باید در نظر بگیرید که اغلب مردم در این مورد آگاهی کافی ندارند، این است که کسی که تشنج می‌کند، لزوما مبتلا به صرع نیست. گاهی اوقات قبل از شروع تشنج فرد با علائم زیر روبرو می‌شود:
- سنگینی معده
- سرگیجه یا سردرد
- احساس استرس و دلشوره
- تغییر در بینایی
- حرکت سریع دست یا پا
البته شاخص‌ترین علائم تشنج شامل موارد زیر است:
- خیره شدن به یک نقطه
- از دست رفتن هوشیاری
- کف کردن دهان
- حرکات غیرقابل کنترل دست یا پا
- اسپاسم عضلانی شدید
- فشار در فک
- استرس و اضطراب
- گاز گرفتن زبان
- حرکت سریع و ناگهانی چشم
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
همچنین تشنج می‌تواند منجر به آسیب یا اتفاق بدتری شود که در اثر عدم هوشیاری فرد اتفاق می‌افتد. مثلا افتادن در جایی خطرناک و ضربه به سر، تصادف، حملات عصبی .
بیشتر بخوانید: تزریق داخل مفصلی زانو چیست؟
تشنج چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بعد از معاینات فیزیکی که پزشک روی شما انجام می‌دهد، برای تشخیص دقیق تشنج، احتمالا لازم باشد تست‌های خاصی بدهید. پزشک سابقه بیماری و حوادث ناشی از تشنج‌تان و علائم تشنج را از شما می‌پرسد تا بتواند به طور دقیق علت تشنج را پیدا کند. مثلا اگر به اختلالات خواب یا استرس دچار هستید یا میگرن‌های شدید دارید، در تشخیص تشنج تاثیر گذار است. آزمایش‌های لازم دیگر برای تشخیص این عارضه عبارت است از:
- آزمایش خون
- کشت مایع مغزی نخاعی
- غربالگری سم شناسی
- ام آر آی مغزی
- الکتروانسفالوگرافی
بیشتر بخوانید: eeg چیست؟
راه‌های درمان تشنج چیست؟
با توجه به علت وقوع تشنج، میتوان با درمان موثر جلوی رشد این بیماری را گرفت و به این ترتیب می‌توانید از بروز تشنج‌های بعدی جلوگیری کنید. با روش‌های زیر می‌توانید این بیماری را درمان کنید:
- مصرف دارو
- جراحی
- تحریک عصبی
- رژیم غذایی مخصوص
برای جلوگیری از بروز تشنج چه کنیم؟
تشنج فرایندی از پیش تعیین شده نیست. اما با حفظ یک سبک سالم برای زندگی می‌توانید تا حدودی از بروز تعداد دفعات تشنج جلوگیری کنید. به این ترتیب:
- رژیم غذایی سالم و هیدراته را جزیی از سبک زندگی‌تان کنید.
- خواب به اندازه و کافی داشته باشید.
- استرس را در زندگی خود کمتر کنید.
- داروهای غیرقانونی را مصرف نکنید.
عوارض داروهای ضد تشنج ، حتی راجع به داروهایی که طبق توصیه پزشک استفاده می‌کنید، ممکن است شما را درگیر کند. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که داروهایتان تحت نظر و مورد تایید پزشک باشد.
بیشتر بخوانید: علائم، درمان قطعی لرزش دست در کلینیک تخصصی دکتر کربلایی
خدمات تخصصی تشنج در کلینیک دکتر کربلایی
اگر به دنبال یک کلینیک درمانی مناسب و موثر برای درمان عارضه تشنج در خودتان یا فرزندتان هستید، کلینیک چند تخصصی دکتر کربلایی این امکان را برایتان فراهم کرده است. متخصص مغز و اعصاب این مرکز با دستگاه‌های پیشرفته و مجهزی همچون نوروفیدبک، بیوفدیبک و آر تی ام اس و.. به درمان بیماری‌های مربوط به مغز و اعصاب می‌پردازد. برای اطلاعات بیشتر و آگاهی از وقت درمان و مشاوره دکتر، با کلینیک تماس بگیرید.
سلام من دچار تشنج شدم در خواب به صورتی که زبانم را گاز گرفته ام و نمیتوانم غذایی بخورم حالا باید چیکار کنم؟