ترک اعتیاد ترکیبی از اثرات جسمی و روانی است که فرد پس از قطع مصرف یا کاهش مصرف موادی مانند الکل، سیگار یا مواد تجربه می‌کند. اگر یک فرد از ماده‌ای با پتانسیل بالا برای وابستگی استفاده کرده و به طور ناگهانی مصرف خود را قطع کند یا کاهش دهد، میتواند علائم ترک مختلفی را تجربه کند. در این مقاله از سایت دکتر کربلایی در مورد بی قراری بعد از ترک اعتیاد، علل، نشانه‌ها و روش‌های درمان صحبت می‌کنیم. لطفا تا انتها همراه ما باشید.
بعد از ترک اعتیاد، رفتارها و بی‌قراری‌ها می‌توانند به شدت متفاوت باشند و بسته به نوع اعتیاد، میزان وابستگی و شرایط فرد متغیر خواهند بود. اما به طور کلی می‌توان گفت که پس از ترک اعتیاد، فرد تحت تأثیر تغییرات فیزیولوژیکی و روانشناختی قرار می‌گیرد که ممکن است تا چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا بهبود یابد. شدت و طول مدت بی قراری بعد از اعتیاد میتواند به طور گسترده‌ای متفاوت باشد. حال می‌خواهیم ببینم برای بی قراری بعد از ترک اعتیاد چه کنیم؟ در ادامه به بررسی دقیق روش‌های درمان بیقراری بعد از اعتیاد می‌پردازیم.
علت بی قراری بعد از ترک اعتیاد
بدن و مغز برای حفظ حالتی از تعادل به نام هموستاز کار می‌کنند. مصرف یک ماده مخدر آن تعادل را تغییر می‌دهد، بنابراین بعد از ترک اعتیاد، بدن باید اقداماتی را برای تنظیم خود از جمله تغییر سطوح انتقال‌دهنده‌های عصبی خاص، انجام دهد. این مواد بر سیستم پاداش مغز اثر می‌گذارند و باعث آزادشدن مواد شیمیایی می‌شوند.
هنگامی که فرد به طور منظم یک ماده را برای یک دوره زمانی مصرف می‌کند، بدن او ممکن است تحمل و وابستگی به آن ماده ایجاد کند. تحمل به این معنی است که برای دستیابی به همان اثراتی که در ابتدا تجربه کرده است، دوزهای بیشتری از ماده لازم است؛ در حالی که وابستگی به این معنی است که بدن به این ماده نیاز دارد تا از تجربه اثرات ترک، جلوگیری کند.
اگر به طور ناگهانی مصرف این ماده را قطع یا کاهش دهید، بدن یک بار دیگر از تعادل خارج می‌شود و ممکن است علائم ترک ایجاد شود. چنین علائمی اغلب هم جسمی و هم ذهنی هستند و بسته به نوع دارو می‌توانند به طور بالقوه خطرناک باشند. بی قراری پا بعد از ترک اعتیاد یکی از این موارد است که ممکن است پس از ترک رخ دهد.
نشانه های بی قراری بعد از ترک اعتیاد
افراد ممکن است هنگامی که مصرف یک ماده را قطع یا کاهش می‌دهند، با علائم ترک مواجه شوند. به‌عنوان‌مثال، از دست دادن یک فنجان قهوه معمول صبحگاهی ممکن است منجر به علائم ترک کافئین مانند خستگی، سردرد و تحریک پذیری شود.
دکتر کربلایی میتواند در این مسیر دشوار، همراه فرد مبتلا به اعتیاد باشد و با مشاوره ترک اعتیاد راه را هموار سازد.
علائم ترک، نشانه وابستگی به یک ماده است. قبل از اینکه مصرف یک ماده را کاهش دهید یا آن را متوقف کنید، باید با پزشک خود صحبت کنید تا در مورد چگونگی انجام ایمن این کار و به حداقل رساندن علائم احتمالی ترک، راهکارهایی را ارائه دهد. برخی از نشانه‌های بی قراری بعد از ترک اعتیاد عبارت‌اند از:
- علائم جسمانی: پس از ترک اعتیاد، فرد ممکن است با علائم جسمانی متنوعی مواجه شود. این علائم می‌توانند شامل افسردگی، خواب نامنظم، خستگی، ناراحتی معده، تغییرات در اشتها، تعریق بیش از حد و افزایش وزن یا کاهش وزن باشند.
- عدم تمرکز و افت توجه: در اثر ترک اعتیاد، فرد ممکن است با مشکلاتی در تمرکز و توجه مواجه شود. این مشکلات می‌توانند شامل عدم توانایی در تمرکز بر وظایف روزمره، فراموشی، سردرگمی در تصمیم‌گیری و کاهش توانایی‌های شناختی باشند.
- افزایش احساسات ناامن: بی قراری بعد از اعتیاد ممکن است با افزایش احساسات ناامنی و نگرانی همراه شود. این احساسات می‌توانند شامل اضطراب، ناراحتی، عصبانیت، پریشانی و ترس باشند.
- تغییرات خلق و خو: ترک اعتیاد میتواند باعث تغییرات در خلق و خوی فرد شود. فرد ممکن است با افسردگی، لکنت، یا ناامیدی مواجه شود. از طرف دیگر، شادی و حالت هیجانی بالا نیز ممکن است رخ دهد.
درمان بی قراری و بی حوصلگی بعد از ترک اعتیاد
درمان بی قراری بعد از اعتیاد و ترک شامل حمایت، مراقبت و داروهایی است که می‌توانند علائم را کاهش دهند و از عوارض احتمالی جلوگیری کنند.
با استفاده از برخی مواد، افراد می‌توانند به طور ناگهانی مصرف آنها را متوقف کنند و علائم ترک خود را به تنهایی مدیریت کنند؛ اما ترک ناگهانی موادی مانند الکل، میتواند به طور بالقوه خطرناک باشد، بنابراین همیشه با پزشک خود مشورت کنید تا یک برنامه سم زدایی ارائه دهد. همچنین داروهایی که ممکن است پزشک برای کمک به کاهش علائم ترک تجویز کند، بسته به نوع ماده‌ای که مصرف می‌کردید، متفاوت است. برخی از داروهایی که برای درمان انواع ترک مصرف استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:
- کاتاپرس (کلونیدین)
- لیبریوم (کلردیازپوکساید)
- بوپرنکس (بوپرنورفین)
- والیوم (دیازپام)
- آتیوان (لورازپام)
- متادون
سایر داروها نیز ممکن است برای مدیریت علائم خاص ترک استفاده شوند. اینها ممکن است شامل داروهای ضد اضطراب، ضدتشنج‌ها، داروهای ضد روان‌پریشی یا سایر داروهایی باشد که برای درمان تهوع یا مشکلات خواب طراحی شده‌اند.
علاوه بر حمایت پزشکی، کارهایی نیز وجود دارد که می‌توانید انجام دهید که ممکن است به شما کمک کند در طی مراحل ترک، احساس بهتری داشته باشید. برای مثال به یک دوست قابل اعتماد یا یکی از اعضای خانواده بگویید تا بتوانند در طول این فرایند، وضعیت شما را بررسی و از شما حمایت کنند.
سعی کنید روی مصرف وعده‌های غذایی مغذی و متعادل، تمرکز کنید. هر روز کمی فعالیت بدنی داشته باشید. حرکات کششی، پیاده‌روی، شنا یا سایر فعالیت‌ها ممکن است به تقویت خلق و خوی شما کمک کند.
اختلالات بعد از ترک اعتیاد کدامند؟
اختلالات بعد از ترک اعتیاد میتواند گونه‌های مختلفی داشته باشد و به شرایط فرد و نوع وابستگی او به مواد مخدر وابسته است. برخی از علائم که معمولاً با ترک همراه است عبارت‌اند از:
- تغییرات در اشتها
- تغییرات در خلق و خو
- لرز
- افسردگی
- خستگی
- تحریک پذیری
- درد عضلانی
- حالت تهوع
- بی قراری
- آبریزش بینی
- لرزش
- مشکلات خواب
- تعریق
- لرزش
- استفراغ
در برخی موارد، بی قراری بعد از اعتیاد و ترک علائم شدیدتری مانند توهم، تشنج و هذیان نیز دارد. برخی دیگر از اختلالات ترک اعتیاد شامل موارد زیر است:
- عوارض روانشناختی: ترک اعتیاد میتواند با عوارض روانشناختی نظیر افسردگی، اضطراب، خشم، افزایش تحرک، اختلالات خواب و تمرکز، نارسایی حافظه و مشکلات شخصیتی همراه باشد.
- عوارض اجتماعی: پس از ترک اعتیاد، فرد ممکن است با مشکلات اجتماعی مواجه شود. این مشکلات شامل ایجاد دشواری در برقراری و حفظ روابط، کاهش عملکرد شغلی و تحصیلی، مشکلات مالی، ایجاد کشمکش و تنش در خانواده و جامعه می‌شود.
- افزایش ریسک بازگشت به مصرف مواد مخدر: پس از ترک اعتیاد، فرد به دلیل تجربه ناخوشایند عوارض جسمانی و روانشناختی ممکن است در معرض خطر بازگشت به مصرف مواد مخدر قرار گیرد.
برای درمان بی قراری بعد از ترک به کدام پزشک مراجعه کنیم؟
برای درمان بی قراری پس از ترک اعتیاد، می‌توانید به پزشکان و متخصصان زیر مراجعه کنید:
روانشناس: روانشناسان متخصص در حوزه اعتیاد و اختلالات روانی می‌توانند به شما کمک کنند. آنها می‌توانند روش‌های متنوعی از جمله مشاوره فردی و گروهی، روش‌های رفتاری-شناختی، تکنیک‌های مدیریت استرس و مهارت‌های مقابله برای کمک به شما در مدیریت بیقراری را معرفی و اعمال کنند.
روانپزشک: روانپزشکان، متخصص در تشخیص و درمان اختلالات روانی و عوارض بیقراری پس از ترک اعتیاد هستند. آنها ممکن است داروها را تجویز کنند یا درمان‌های دیگری را انجام دهند که به کاهش علائم شما کمک می‌کند. کلینیک روانپزشکی دکتر کربلایی میتواند گزینه مناسبی باشد.
پزشک عمومی: در صورتی که بیقراری شما با علائم جسمانی همراه است، مراجعه به پزشک عمومی مناسب است. آنها می‌توانند معاینه فیزیکی انجام داده و بررسی کنند که آیا عوارض جسمانی دیگری در پس آن وجود دارد یا خیر.
سخن پایانی
در این مطلب در مورد بی قراری بعد از اعتیاد صحبت کردیم. با توجه به موارد ذکر شده در بالا در می‌یابیم که ترک اعتیاد یک فرایند پیچیده است و هر فرد ممکن است با تجربه متفاوتی مواجه شود. بهتر است فردی که تصمیم به ترک اعتیاد می‌گیرد، با متخصصین حوزه اعتیاد در تیم‌های درمانی مشورت کند تا بتواند در این مسیر، بهترین حمایت را دریافت کند.
همچنین فعالیت‌های مدیریت استرس مانند یوگا و مدیتیشن نیز ممکن است به شما کمک کند تا با تجربه کناره‌گیری خود کنار بیایید. با این حال، اگر برای مقابله با این مشکل تلاش می‌کنید یا علائم نگران کننده‌ای را تجربه می‌کنید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
