اصطلاحات مشاور و رواندرمانگر غالباً به جای هم استفاده می‌شوند. درست است که این دو روش شباهت‌های زیادی دارند، اما تفاوت‌های مهمی نیز بین رواندرمانی و مشاوره وجود دارد. مشاوره، در برخی موارد خاص به‌عنوان بخشی از روند رواندرمانی توصیه می‌شود. همچنین گاهی ممکن است که یک مشاور با مراجع خود با روش‌های رواندرمانی کار کند. دانستن فرق بین مشاوره و رواندرمانی به شما برای انتخاب بهترین نوع درمانی که احتیاج دارید کمک می‌کند. در این مطلب به بررسی شباهت‌ها، تفاوت‌ها و شیوه‌‌های مورد استفاده در هر روش می‌پردازیم.
تفاوت مشاوره و روان درمانی چیست؟
کلینیک دکتر کربلایی یک کلینیک مغز و اعصاب و روان در تهران با داشتن مجرب‌ترین و بهترین روانپزشک ها و رواندرمانگران در تیم‌های مختلف، گوش شنوای شما برای درمان مشکلات روحی و ارتقای سطح زندگی فردی و اجتماعی شماست. اگر با علایمی مانند استرس، افسردگی دست‌وپنجه نرم می‌کنید یا حس می‌کنید کیفیت زندگی شما بعد از وقوع یک حادثه پایین آمده و نیاز به مشاوره و راهنمایی در این زمینه‌دارید؛ از طریق سرویس نوبت‌دهی آنلاین ما اقدام کنید. در کمترین زمان ممکن ارتباط شما با یکی از متخصصین ما برقرار شده و روند درمان آغاز می‌گردد.
دکتر روانپزشک در کلینیک چند تخصصی دکتر کربلایی
به‌طورکلی، مشاوره برای موضوعات و موقعیت‌های خاص مانند ازدواج، مهاجرت یا تعیین تکلیف یک اتفاق خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد و طی یک یا چند جلسه دوره آن کامل می‌شود. در مقابل رواندرمانی همانطور که از اسمش معلوم است یک نوع درمان است و بالطبع حداقل شامل ۵-۱۰ جلسه می‌باشد و گاهی ممکن است سالها طول بکشد. فرق اصلی دیگر بین دو روش رواندرمانی و مشاوره در مدت لازم برای دیدن اثرات آن‌هاست. مشاوره معمولاً یک دوره کوتاه است که حول یک موضوع یا یک اتفاق خاص متمرکز می‌شود. درحالی‌که رواندرمانی با کار طولانی تر با مراجعه‌کننده سروکار داشته و بر شناخت، بینش عاطفی و اختلالات روانپزشکی فرد تمرکز دارد.
شباهت‌ها
بین رواندرمانی و مشاوره شباهت‌های زیادی وجود دارد و حتی با وجود تمایزهایی که دارند گاهی در حین رواندرمانی از مشاوره و در خلال مشاوره از رواندرمانی برای تأثیر بهتر استفاده می‌شود. شباهت‌های اصلی رواندرمانی و مشاوره عبارت‌اند از:
- ایجاد یک رابطه درمان‌کننده و ایمن بین متخصص و مراجعه‌کننده
- اثربخشی برای طیف گسترده‌ای از افراد شامل کودکان و بزرگسالان
- درک احساسات و رفتارهای شخص و پرداختن به مشکلات با هدف بهبود زندگی فردی و اجتماعی شخص
مشاوره چیست و چه روش هایی دارد؟
مشاوره با صحبت به شما کمک می‌کند تا راه بهتری برای مقابله با مشکل پیدا کرده و کیفیت زندگی خود را بالا ببرید. ممکن است مشاور در حین جلسات به گذشته شما رجوع کند اما تمرکز اصلی او بر مشکل فعلی شما و حل آن است. مشاوره دارای یک زمان محدود و کوتاه‌مدت است و معمولاً در جلسه اول طول دوره با توافق مشاور و مراجعه‌کننده تعیین می‌شود. از آنجایی‌که مدت‌زمان جلسات از قبل تعیین می‌شود معمولاً مشاور به‌صورت برنامه‌ریزی شده و ساختاریافته هر جلسه را شروع می‌کند.
مشاور معمولاً با چالش‌های روزانه فرد که در حال حاضر برای او مشکل‌ساز شده‌اند سروکار دارد؛ مشکلاتی مانند شکست عشقی، طلاق یا ناامیدی ناشی از کمبود اعتمادبه‌نفس و اعتیاد. مشاوره هم می‌تواند به‌صورت فردی و هم به‌صورت گروهی و خانوادگی انجام شود. مشاوره شامل یک دسته بسیار گسترده از زمینه‌ها و روش‌های مختلف است. انواع متداول این مشاوران عبارت‌اند از:
- ازدواج و مشاور خانواده
- راهنمایی و مشاوره شغلی
- مشاوره توان‌بخشی
- مشاوره بهداشت روان
- مشاوره سوءمصرف مواد مخدر
- مشاوره آموزشی
بر اساس آمار مؤسسه ملی بیماری‌های روانی، تقریباً ۲۶.۲ درصد از آمریکایی‌های بزرگسال (بیش از یک در چهار نفر) هر سال به‌نوعی از بیماری روانی مبتلا می‌شوند. برخی از بیماری‌های روانی که رواندرمانگران با دیدن علائم افسردگی، علائم وسواس در درمان آنها به بیمار کمک می‌کنند:
- اختلال اضطراب
- اختلال کمبود توجه
- دوقطبی
- شخصیت مرزی
- افسردگی
- اضطراب عمومی
- وسواس فکری
- اختلال ترس
- اختلال استرس پس از سانحه
- شیزوفرنی
- هراس اجتماعی
- فرق مشاوره و رواندرمانی
روان‌شناسی زرد
در کنار روان‌شناسان وظیفه‌شناس و کاربلد متأسفانه جریانی جدید در جامعه ایجاد شده است که در روند درمان‌های علمی اختلال ایجاد می‌کند، مانند روان‌شناسی زرد. سردمداران این جریان گاهی مدارک دانشگاهی بالایی هم دارند؛ و معمولاً جلسات و نشریاتشان را با این عبارات تبلیغ می‌کنند: چگونه موفق شویم، سمینار موفقیت، NLP و ….
این افراد معمولاً افراد سودجو و خوش زبانی هستند که کلام نافذی دارند. مردم بعد از جلساتشان حس می‌کنند که انگار دارند روی ابرها راه می‌روند اما دریغ از یک جو درمان و بهبودی. یک یا چند روز بعد، افراد شرکت‌کننده همان افرادی هستند که قبلاً هم در جلسات حضور داشته‌اند. حسی که این افراد در مردم ایجاد می‌کنند درست مانند حس خوب بعد از خوردن غذای مورد علاقه است که در لحظه حال شما را بهتر می‌کند اما نهایتاً شما ۸ ساعت بعد مجدد گرسنه می‌شوید و اثرات آن در بدن شما ماندگار نیست. بهتر است به‌جای جست‌وجوی خوشبختی در چند کتاب و سی‌دی، به واقعیت‌های زندگی نگاه کنیم و با بهره‌گیری از کمک یک مشاور یا رواندرمانگر دلسوز راهی همیشگی برای مقابله با استرس‌ها و مشکلات خود پیدا کنیم.
روان درمانی چیست و چه روش هایی دارد؟
رواندرمانی درست مانند مشاوره بر روش‌های مبتنی بر گفت‌وگو تمرکز دارد. مراجع مشکلات خود را برای یک متخصص مطرح کرده و با هم به دنبال رفع مشکلات و کاهش فشار روانی می‌گردند. روان‌درمان در طی جلسات به الگوهای رفتاری فرد که موجب ایجاد پریشانی در زندگی وی شده می‌پردازد و به او کمک می‌کند تا درکی از احساسات، شناختها و رفتارهای خود پیدا کند.
برخی از متداول‌ترین روش‌های رواندرمانی عبارت‌اند از:
روانکاوی: در این روش یک رواندرمانگر شما را ترغیب می‌کند تا درباره تفکرات و آنچه در ذهن شما می‌گذرد صحبت کنید. سپس براساس صحبت‌ها به شما کمک می‌کند تا الگوهای پنهانی مغزی خود و معنای آنها را پیدا کرده و راهی برای حل مشکلات خود پیدا کنید.
درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش نوعی رواندرمانی است که چگونگی پیوند بین اعتقادات و افکار فرد را با رفتار و احساساتی که بروز می‌دهند بررسی می‌کند. رواندرمانگر در طی جلسات به فرد مهارت‌های لازم برای بازیابی رفتار و تفکرات و در نتیجه مقابله با استرس را می‌آموزد.
رواندرمانی بین فردی (IPT): این روش به بررسی روابط فرد با دیگران مانند از دست‌دادن یک شخص خاص، جروبحث‌های وی با خانواده و دوستان و اثرات آن در بروز مشکلات روانی در وی می‌پردازد. این روش به بیمار کمک می‌کند تا با احساسات خود درگیر شده و با آنها کنار بیاید.
درمان انسان‌گرایانه: در این مدل از رواندرمانی، مراجعه‌کننده ترغیب می‌شود تا درباره خود نگاه مثبت‌تری داشته باشد و به خودآگاهی برسد.
زوج‌درمانی: درمان مشکلات موجود در رابطه زناشویی به هردوی آنها کمک می‌کند تا در کنار هم مشکلات را حل کرده و بر آنها فائق آیند. برای آشنایی بیشتر مقاله زوج درمانی چیست و خانواده درمانی چیست؟ را بخوانید.
نویسنده: دکتر علی کربلایی
